Наци кросӗ Патӑрьел районӗнчи Сӑкӑт ялӗнче спорта юракансен уявӗ пулса тӑчӗ. Кашни ҫулах пысӑк хавхаланупа иртет вӑл. Ҫак хаваслӑ уява хутшӑнма чӑн-чӑн спортсменсене ҫанталӑк сӳрӗклӗхӗ чӑрмантараймасть. Акӑ, хальхинче те, ҫумарлӑ ҫанталака пахмасӑр, старта ҫӗр ытла ҫын тӑчӗ.
Чи малтанах физкультурӑпа спорта юратакансене, сывӑ пурнӑҫ йӗркине тытса пыракансене Сӑкӑт ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Сергей Толстов уяв ячӗпе ӑшшӑн саламларӗ. Ун хыҫҫӑн Сӑкӑт шкулӗн ертӳҫи Анатолий Падусев сӑмах илчӗ. Сӑкӑт шкулӗн физкультура учителӗ Владислав Анюров чи малтан ялти «Ҫӑлкуҫ» ача пахчин ӗҫченӗсене, унта ҫӳрекен пӗчӗк шӑпӑрлансене старта тӑратрӗ. Ун хыҫҫӑн Сӑкӑт шкулӗнче вӗренекенсем — малтан кӗҫӗн классем, кайран вӑтам тата аслӑ классем — тӗрлӗ дистанцисене пӗр-пӗринпе ӑмӑртса чупрӗҫ.
Спорт уявӗнче «Чи ҫамрӑк спортсмен» ята ача пахчине ҫӳрекен А.Ёлкин ҫӗнсе илчӗ. А.Правитель, В. Шапкин, В.Кариков тата Л.Чернова, В.Чумакова, М.Анюрова кӗҫӗн классенче вӗренекенсем те чи маттуррисем пулчӗҫ кросра. Кӗске ҫаврӑма ачасем пурте хӑвӑрт чупса тухрӗҫ.
Патӑрьел районӗнчи Нӑрваш Шӑхаль ял тӑрӑхӗн «Культурӑпа вулавӑш пулӑшӑвне аталантаракан центр» ҫумӗнче «Асамат кӗперӗ» ансамбль вырнаҫнӑ — ҫулӗсемпе ҫамрӑках мар пулин те чунӗсенче вӗсем хӑйсене 17 ҫултисем пекех туяҫҫӗ.
Ансамбль репертуарӗнче тӗрлӗ юрӑсем пур — хальхи кӗвӗҫӗсем ҫырнисем те, халӑх юррисем те. Пурне те вӗсем пӗтӗм кӑмӑлтан шӑрантараҫҫӗ. Ушкӑн ертӳҫи — Фролова Светлана Анатольевна. Юрлаканӗсем тӗрлӗ сферӑра ӗҫлекен хӗрарӑмсем: вӗрентекенсем, культура ӗҫченӗсем, пенсие тухнисем, ахаль ҫынсем.
Хальхи вӑхӑтра «Асамат кӗперӗ» ҫӗнӗ юрӑсем вӗренет — ак, нумай пулмасть вӗсем Василий Лазаревич Эривановӑн «Юратсан — тавралӑх чечекре» юрӑ сӑмахӗсене вӗренчӗҫ.
Кӑнтӑр енчи Патӑрьел, Комсомольски, Елчӗк, Ҫӗмӗрле районӗсенче ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗ тӗлнех вырмана вӗҫленӗ. Тухӑҫ республикипе вӑтамран 18,1 центнер тухать. Шӑп та лӑп ҫулталӑк каяллахи ҫав кун тӗлне вӑл кашни гектартан 19,8 центнерпа танлашнӑ.
Хӑш-пӗр хуҫалӑхра ҫӗр улми кӑларма тытӑннӑ ӗнтӗ. Ӑна пин гектар ытларах ҫинчен кӑларма ӗлкӗрнӗ. Иккӗмӗш ҫӑкӑр тухӑҫӗ те тӗш тырӑнни евӗрех пӗлтӗрхинчен пӗчӗкрех: унчченхи 201,2 центнер вырӑнне 149,2 центнер тухать.
Кӗрхисене акассипе те хресчен ҫине тӑрать. Елчӗк районӗнче планпа ипалӑртнинчен виҫ кун каяллах 83 процентне акма ӗлкӗрнӗ пулнӑ иккен.
Хӑмла ӳстерекенсем кашни районтах мар-ха. Ҫав культурӑна туса илекенсем, сӑмахран, вӑрмарсем, ҫӗрпӳсем, етӗрнесем, ӑна татма тытӑннӑ.
Анчах кӗрешсе мар. Ҫапах та тупӑшма тивех. Юрӗ, ӑнланмалла калар-ха.
Пирӗн республикӑра чи илемлӗ те хӑтлӑ вырӑна палӑртассипе ҫулсеренех конкурс ирттереҫҫӗ. Кӑҫал та пулӗ вӑл. Унта, ытти ҫулти евӗрех, Патӑрьел районӗ хастар хутшӑнать. Кӑҫал вӑл конкурса тӑватӑ енпе материал тӑратнӑ: социаллӑ сфера учрежденийӗсем, кану вырӑнӗсем, уйрӑм ҫынсем пурӑнакан урамсем тата уйрӑм ҫынсен хушма хуҫалӑхӗсен хушшинче. Малтан асӑннӑ номинацие район центрӗнчи «Паттӑр» ача-пӑчапа спорт шкулӗ тупӑшӑва тухнӑ, иккӗмӗшӗнче — Патӑрьелти почта уйрӑмӗ, виҫҫӗмӗшӗнче — Шӑнкӑртам ялӗнчи Минхайдер Валитов урамӗ, тӑваттӑмӗшӗнче — Патӑрьелти Мир урамӗнче пурӑнакан Тазетдиновсем.
Хальлӗхе вара ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртасса кӗтмелли ҫеҫ юлать. Сӑмах май, унчченхи ҫулсенче патӑрьелсем кашнинчех палӑрнӑ.
Сансем (6)
Чӑваш музыка фольклорне пухаканӗ, чӑваш халӑх музыка инструменчӗсене тӗпчекенӗ тата хатӗрлекенӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Николай Эриванов паян 75 ҫул тултарчӗ. Вӑл Патӑрьел районӗнчи Вӑрманхӗрри Шӑхаль ялӗнче ҫуралнӑ.
Николай Эриванов Шупашкарти Федор Павлов ячӗллӗ музыка училищине вӗренсе пӗтернӗ. Мускаври Чӑваш халӑх хорӗн концертмейстерӗ-баянистӗнче, Комсомольскинчи ача-пӑча музыка шкулӗн директорӗнче, Чӑваш Республикин халӑх пултарулӑхӗн ҫуртӗнче фольклор енӗпе методистра ӗҫленӗ. 1970 ҫултанпа вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарти химиксен Культура керменӗ ҫумӗнчи «Сӑрнай» халӑх фольклор ансамбльне ертсе пырать. Вӑл 110 ытла юрӑ кӗвӗленӗ. 40 ытла юрӑ, хор, инструментпа каламалли хайлавсем Чӑваш радио фондӗнче упранаҫҫӗ.
Республикӑри ял хуҫалӑх предприятийӗсем пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсене паянхи кун тӗлне 110 пин гектар ҫапса тӗшӗленӗ. Ку вӑл мӗнпур лаптӑкран 47 процента ҫӗннине пӗлтерет. Елчӗк районӗнче 83,8 процента ҫитнӗ; Шӑмӑршӑра — 63,2%; Вӑрнарта — 55,6%, Патӑрьелте — 55,3%; Комсомольскинче — 54,3%; Канашра — 54,3%; Красноармейскинпе Хӗрлӗ Чутайӗнче — 53,9%. Тухӑҫ гектар пуҫне вӑтамран 19,2 центнер тухать. Вырмана вӗҫленӗ хуҫалӑхсем те пур. Ун пеккисем республикипе — тӑххӑррӑн. Ҫурринчен иртнисем вара — 146-ӑн.
Республикӑн ял хуҫалӑх министерстви талӑксерен миҫешер гектар вырса пынине тата хирте миҫе комбайн ӗҫленине те сӑнаса пырать. Малтанхи кӑтартӑва илсен, кунсерен 17,5-шар пин гектар ҫинче вырса тӗшӗлеҫҫӗ. 774 комбайнран хирте 711-шӗ ӗҫлет. Пурте хире тухайманни вӗсем ваннипе ҫыхӑннӑ. Кашни комбайн вӑтамран талӑксерен 24,6 гектар ҫӗнет иккен. Ҫапах та ку кӑтарту Ҫӗмӗрле районӗнче калама ҫук пӗчӗк — пурӗ те 9 гектар.
Кашнинех тесе юсама палӑртнӑ ҫуртсем пирки каларӑмӑр. Патӑрьел районӗнче нумай хваттерлӗ тӑватӑ ҫурта юсама шутлаҫҫӗ, вӗсенчен виҫҫӗшӗ район центрӗнче вырнаҫнӑскерсем, тепри — Туҫара.
Ҫуртсене ҫӗнетме пурӗ 6,2 миллиона яхӑн тенкӗ пӑхса хӑварнӑ. Юсавшӑн яваплисене палӑртнӑ, вӗсем кашниех ӗҫе кӳлӗннӗ ӗнтӗ. Строительсем ҫивиттине, подьезд алӑкӗсене, ҫутӑ пӑралукӗсене ылмаштараҫҫӗ, сӑрламаллине вара сӑрлӗҫ. Туҫара ӗҫ-пуҫ уйрӑмах аван пырать темелле. Унта графикпа пӑхса хӑварнинчен те ирттереҫҫӗ иккен. Юсав ӗҫӗсене подрядчиксем 2014-мӗш ҫулхи авӑн ҫурри тӗлне вӗҫлеме шантараҫҫӗ.
Сӑнсем (5)
Моряксене асӑнса Комсомольскинче палӑк уҫни пирки эпир хыпарланӑччӗ. Пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, ун пекки Патӑрьелте те пур. Халӗ, ав, Шупашкар хулинче уҫма шухӑшлаҫҫӗ. Моряк пулнисем Шупашкар хулинче, Патӑрьел, Сӗнтӗрвӑрри тата Пӑрачкав районӗсенче уйрӑмах йышлӑ-мӗн.
Палӑка «Ҫӗнтерӳ» мемориал комплексӗнче вырнаҫтарӗҫ. Никӗсе Ҫарпа Тинӗс флочӗн кунӗнче янӑ. Ку мероприятие флот ветеранӗсемсӗр пуҫне тӳре-шара та хутшӑннӑ. Пӗрремӗш чула хума ӗнерхи моряксене тата кадет шкулӗн вӗренекенӗсене шаннӑ. Палӑка ҫитес ҫул уҫма палӑртаҫҫӗ.
Кӑҫалхи ҫур ҫулта Чӑваш Енрен тухса каякансен йышӗ пӗлтӗрхи кӑрлач–ҫӗртме уйӑхӗсенчинчен 13,2 процент нумайланнӑ. Ҫапла вара асӑннӑ ҫак тапхӑрта пирӗн республикӑран 7 103 ҫын урӑх ҫӗре куҫса кайнӑ, ҫавсенчен 6 891-шӗ ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне сапаланнӑ, ыттисем чикӗ леш еннех куҫ хывнӑ.
Пирӗн пата пурӑнма вара 4 946 ҫын килнӗ иккен. Пӗлтӗрхи танлаштаруллӑ тапхӑрпа пӑхсан, хайхисен йышӗ 4,1 процент сахалрах-мӗн.
Килен-каян йышне районсемпе хуласем тӑрӑх танлаштарса пӑхнӑ та, Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Муркаш, Пӑрачкав районӗсенче тата Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче тӗпленме кӑмӑл тунисен йышӗ куҫса каякансенчен ытларах иккен. Патӑрьел, Канаш тата Етӗрне районӗсенчен вара каякансем унта пыракансенчен — нумайрах.
Информаци ятӗнче чӑваш терӗмӗр те, анчах килен-каян хушшинче ытти халӑх ывӑл-хӗрӗ те пулма пултарать.
Чылай чухне пирӗнтен ытларӑхӑшӗ масар ҫине Ҫимӗк умӗн кайса тирпейлет. Патӑрьел районӗнчи Тури Тӑрмӑш ялӗнче пурӑнакансем ҫӑва сӑваплӑ вырӑн тесе шухӑшланӑран ӑна кирек хӑҫан та типтерлӗ тытса тӑма ӑнтӑлаҫҫӗ. Акӑ вӗсем виҫӗм кун, ялӗпех шӑматкунлӑха тухнӑ. Ӗҫе вырӑнти ял тӑрӑхӗн депутачӗ Евгения Сергеева йӗркелесе ертсе пынӑ.
Ҫӑва ҫинчи курӑка вунӑ ҫынтан тӑракан ушкӑн тиеме хутшӑннӑ. Ҫак ял ҫыннисем Сергей Николаев тата Алексей Сахаров хӑйсен техникине — пӗри мотоблок, тепри трактор — уйӑрса пулӑшнӑ.
Сӑнсем (8)
+16.3 °C